بررسی زیست محیطی تغییرات غلظت فلز سمی آلومینیوم در مناطق صنعتی (مطالعه موردی: برخی مناطق صنعتی استان کرمان)

شناخت و بررسی عوامل اصلی ایجاد سمیت آلومینیوم در هر منطقه (به ویژه مناطق صنعتی) حائز اهمیت می باشد. در تحقیق حاضر، جهت بررسی تاثیر فعالیت مناطق صنعتی بر تغییرات میزان یون آلومینیوم محیط، در شش ناحیه صنعتی استان کرمان کارخانه لاستیک بارز، کارخانه سیمان کرمان، مجتمع مس سرچشمه، صنایع مس باهنر، منطقه صنعتی شماره1 و منطقه صنعتی خضرا) و یک منطقه غیرصنعتی (شاهد) نمونه برداری از خاک، گیاه و پساب صنعتی انجام گرفت. نمونه های خاک، از عمق 30 سانتی متری خاک جمع آوری شد و نمونه های گیاهی نیز در هر منطقه با 10 عدد تکرارجمع آوری شدند. پس از نمونه برداری و آماده سازی نمونه ها، پارامترهای: میزان اسیدیته، آلومینیوم قابل تبادل و آلومینیوم کل خاک، میزان آلومینیوم گیاه، میزان اسیدیته و غلظت آلومینیوم پساب صنعتی درآزمایشگاه تعیین گردید. غلظت آلومینیوم قابل تبادل خاک با روش استخراج با محلول کلرید پتاسیم و میزان آلومینیوم کل با روش هضم اسیدی و با استفاده از دستگاه جذب اتمی تعیین شد. اسیدیته نمونه های خاک و پساب صنعتی با دستگاه pH متر سنجش شد. تجزیه آماری داده ها با روش ANOVA one-way (نرم افزار SPSS 10.0) انجام یافت. نتایج نشان داد که میزان پارامترهای آلومینیوم قابل تبادل در خاک، آلومینیوم پساب صنعتی و آلومینیوم تجمع یافته درگیاهان دو ناحیه صنعتی مجتمع مس سرچشمه و صنایع مس باهنر،  در مقایسه با سایر نواحی، شاهد و استانداردهای جهانی EPA افزایش معنی داری دارد. میزان اسیدیته خاک و پساب صنعتی  نیز در این دو منطقه نسبت به سایر نواحی کاهش معنی داری داشت (اسیدیته نمونه های خاک به حد بحرانی 5= pH نزدیک بود). میزان آلومینیوم کل خاک نواحی مجتمع مس سرچشمه و صنایع مس باهنر نسبت به مناطق دیگر افزایش  چشمگیری نداشت. بنابراین افزایش آلومینیوم قابل تبادل در این نواحی، نشان دهنده وجود شرایط لازم جهت آزاد شدن کاتیون های آلومینیوم از ذرات خاک می باشد. بدین ترتیب می توان گفت، وجود پساب صنعتی و دود متصاعد شده(ترکیبات سولفوری) از نواحی صنعتی مذکور (مجتمع مس سرچشمه و صنایع مس باهنر) موجب افزایش تدریجی یون آلومینیوم خاک و تجمع آن در گیاهان می شود. در نتیجه این امر احتمال سمیت آلومینیوم در نواحی کشاورزی و شهری افزایش یافته که می بایست کنترل، ارزیابی و مدیریت بیشتری در این زمینه مهم صورت پذیرد.